Tôi là một sinh viên Việt Nam được nhận học bổng theo chương trình Doppia Laurea tại trường Đại học Perugia giành cho người nước ngoài do Chính phủ nước cộng hoà Italia cấp. Đây là một niềm vinh dự cho tôi, một ước mơ ấp ủ bao lâu đã thành hiện thực.
Roma là nơi đầu tiên trên đất nước Italia mà tôi đặt chân lên. Sau chuyến bay dài và thời gian lưu lại sân bay, chúng tôi khá mệt mỏi lên xe tới Perugia. Tôi nỗ lực chống lại cơn buồn ngủ, căng mắt ra như cánh buồm sau nhiều ngày lênh đênh trên biển đón luồng gió mới, háo hức như một kẻ háu đói được bày ra trước mắt những món ngon vật lạ. Cánh buồm đã nhận được cơn gió lành, kẻ háu đói có một bữa ăn ngon. Thực ra lúc ấy tôi chỉ đi qua vùng ngoại ô của Roma, chưa có cơ hội được chiêm ngưỡng những công trình hoành tráng như Colosseo, Fontana di Trevi hay Piazza San Pietro của các nghệ sỹ bậc thầy; bù lại tôi được đi trên những con đường kỹ thuật cao cùng những cái uốn mình và đan xen nhau điệu nghệ. Ấn tượng bất ngờ của tôi là những bức tường biết trình diễn. Các con chữ lướt qua chưa cho tôi nhận biết được ngữ nghĩa nhưng cũng đủ để cảm giác được những cử chỉ khoe vẻ đẹp độc đáo của chúng bằng những gam màu hợp rơ, những động tác uyển chuyển như sắp thoát ra khỏi không gian hai chiều, bước vào cuộc đời thực. Những quả đồi, thung lũng trên quãng đường tiếp theo đã làm hai bàn tay tôi phải chơi “oẳn tù tì” xem đôi mắt được hướng về phía bên nào: màu xanh đồng cỏ trập trùng giao hoà với nền trời xanh hoà bình điểm những đốm cừu trắng, những mái nhà nâu đỏ, hay màu xanh lao xao cây xen bóng cây của những mảng rừng thưa.
Perugia. Một ngạc nhiên thú vị chào đón chúng tôi: cả thành phố được xây dựng trên những ngọn đồi. “Nhấp nhô” là từ cơ bản nhất để mô tả địa hình thành phố. Tôi vẫn kể “nơi bằng phẳng duy nhất ở đây là cái sàn nhà” với những người thân ở Việt Nam. Và tôi sẽ còn nhớ rất lâu cái cảm giác cùng các bạn đứng trên hè phố giữa lúc thành phố lên đèn trong buổi tối đầu tiên: những chiếc xe be bé xinh xinh là lạ với những chiếc xe buýt dài ngoằng nối đuôi nhau dâng lên rồi hạ xuống, diễn những cú cua mình rất dẻo trên những góc nhọn. Chúng cứ mải miết, say sưa như thế, nhưng khi có một khách bộ hành muốn qua đường thì các lái xe đều vui lòng dừng nhường bước. Tôi chợt nhớ một lần đứng bên Hồ Gươm chứng kiến cảnh một đoàn khách du lịch nước ngoài cùng nhau qua đường. Phải mất một lúc họ mới thành công. Rồi họ cười to, thốt lên vì sung sướng. Tôi không hiểu họ nói gì, nhưng qua niềm hân hoan đó tôi đoán là “Chiến thắng!”. Hà Nội quá sôi động, sôi động trên từng mét đường. Tôi không dám nói là Perugia thiếu sôi động nhưng cảm thấy con người ít vội vã. Hay Perugia thực sự lặng lẽ? Ngày chủ nhật tôi vào trung tâm, các cửa hàng đều đóng cửa, trên phố thưa thớt người. Dù thế nào, cái vẻ lặng lẽ ấy cũng không trầm mặc, không lạnh lùng. Tôi tin như vậy.
Tôi tới đây chưa đầy một tháng và chưa rời khỏi chỗ ở đến nơi nào xa quá 2 km. Nhưng khoảng thời gian ngắn và bán kính nhỏ đó cũng đủ để lại trong tôi những ấn tượng đáng kể. Tôi có thể kể bao điều trông thấy trên đoạn đường chưa đầy nửa km tới trường: những em bé lũn cũn được bố mẹ dẫn đi học, miệng líu lo những điều người lạ không thể hiểu được; qua ánh mắt ngây thơ trong sáng của các em tôi cảm thấy ấm áp và muốn mình nhỏ lại. Và cũng vì điều đó mà tôi tin rằng, dù mỗi quốc gia trên thế giới có một ngôn ngữ riêng, nền văn hoá riêng, tất cả các trẻ em có một ngôn ngữ chung, kiểu ngôn ngữ mà tôi không thể định nghĩa dù vẫn luôn hiện trong tâm khảm khi nhìn vào khuôn mặt các em. Rồi những cửa hàng bán hoa và hạt giống, lần nào ngang qua tôi cũng muốn nán lại đôi chút, ngắm những bông hoa đua nhau khoe sắc trên vỉa hè lát những phiến đá lạnh lẽo màu xám, dưới chân những bức tường cao xù xì, bất động.
Trường tôi nằm gần cổng vòm Etrusco, một ông khổng lồ đứng sừng sững, trường tồn với thời gian, thể hiện sức mạnh và trí tuệ của những người đã xây dựng nên. Bước vào trường, tôi hoà mình vào một môi trường đa sắc tộc, muôn vẻ như những ngọn quốc kỳ giương cao trên đỉnh toà nhà. Tôi gặp những người bạn đến từ nhiều quốc gia. Chúng tôi chưa nói chuyện nhiều nhưng vẫn chào nhau bằng những nụ cười. Trong lớp học, chúng tôi được những giảng viên với tư chất quý báu giúp mở rộng và đào sâu thêm những kiến thức về ngôn ngữ và văn hoá bằng cách tạo bầu không khí cởi mở và truyền thụ cái hay, cái đẹp trong việc sử dụng và truyền bá ngôn ngữ.
Ngoài giờ học, thi thoảng tôi đi lang thang đây đó. Những chiếc lá vàng, lá đỏ du dương trong gió trên những con đường chạy quanh đồi tô điểm thêm nét thi vị của thành phố. Buổi sáng, trong ánh nắng vàng ươm giữa tiết trời se lạnh, như vầng hào quang toả ra từ nàng thiếu nữ dịu dàng đằm thắm làm rung động trái tim chàng hiệp sỹ dũng mãnh, mới tuyệt diệu làm sao! Tôi cầm chiếc điện thoại bé bé, mải mê chụp những chiếc lá khô cuốn xoay trong gió như muốn nói: “Bạn với tôi ta cùng chạy thi nhé!” Và tôi thua, hay đúng hơn là giả vờ thua, vì lòng thấy rộn ràng trước nỗi đỏng đảnh, không màng tới sự tất bật, biến đổi từng giờ của cuộc sống, ngoái lại thách thức đối thủ rồi cười khanh khách chạy đi.
Tôi “người lớn” trước những chiếc lá buổi sáng nhưng thấy mình nhỏ bé và ước ao được bay trên bầu trời xanh thẳm trong ánh nắng ngọt ngào buổi chiều khi đứng trên cao. Một cảm giác ngợp ngời nhưng vô cùng êm dịu xâm chiếm hồn tôi. Đó là nỗi khát khao được sống trong bầu không khí thanh bình, tĩnh tại mà tràn đầy nhựa sống. Trở lại với thực tại, tôi và một cô bạn đã bất ngờ reo lên thích thú khi thấy một dải mây trắng mỏng manh dệt ngang nền trời, rồi ngạc nhiên hơn khi nhận ra đấy là vệt khói được một chiếc máy bay bé bằng hạt gạo dẫn theo. Kỳ diệu! Bầu trời Italia trong và xanh biết bao!
Đêm nhẹ buông. Những tháp chuông dần nổi trên nền trời mượt như nhung. Phía chân trời hãy còn ửng hồng, nhưng cong mình nhè nhẹ theo hình vòm với những màu sắc biến thiên: tím nhạt, vàng Napoli, xanh lơ, xanh biển, xanh lam … rồi đen huyền. Ngôi sao kim lấp lánh trên đỉnh tháp chuông. Chỉ mình ngôi sao ấy sáng, không thấy bóng dáng những ngôi sao khác. Từ ngọn đồi bên này nhìn sang các ngọn đồi bên cạnh, những ánh đèn bạc lung linh khiến người ta có cảm tưởng những vì sao xuống rong chơi hạ giới, riêng nàng sao kim lộng lẫy ngự trên cao ngắm nhìn những niềm vui trần thế.
Tôi yêu Việt Nam và yêu Italia. Tôi cũng sẽ yêu Australia, Pháp, Canada… như đã từng yêu khi sẽ đặt chân đến. Có thể cho đây là một nỗi đa tình, nhưng không phải là sự thiếu chung thuỷ. Bởi mỗi quốc gia có nét đặc sắc riêng về thiên nhiên, con người, làm nên niềm tự hào dân tộc. Nhưng tôi yêu Việt Nam và Italia bằng tình yêu đặc biệt: Việt Nam là quê hương nơi tôi được sinh ra, lớn lên và trưởng thành, nơi có những người thân yêu mang cho tôi hạnh phúc; Italia là đất nước sống trong trí tưởng tượng của tôi từ bao lâu – quê hương của những kho tàng vĩ đại về nghệ thuật: kiến trúc, hội hoạ, âm nhạc, thiên nhiên… mà tôi say mê, không chỉ bằng trực giác mà cả trong tiềm thức.
Tôi kết thúc bài viết này trong tâm trạng hứng khởi: lần đầu tiên nhìn thấy tuyết rơi! Lúc này đồng hồ chỉ 22h 22’ ngày 22 tháng 11 – con số tôi sẽ nhớ mãi.
Những khung cửa sổ các ngôi nhà xung quanh mở ra. Tôi thấy có tiếng reo, tiếng hát và ánh flash. Một anh chàng từ tầng ba nói với xuống ba cô gái che chung một chiếc ô dưới đường: “Viva la neve!!!” Phần mình, tôi không reo nhưng trong đầu hiện lên dòng chữ lấp lánh: VIVA ITALIA!
Newsletter ĐSQ Ý tại Việt Nam, Số 2 tháng 2 năm 2006